آزمایش فریتین | مفهوم، اهمیت و نحوه تفسیر آزمایش Ferritin

آهن یکی از مواد ضروری بدن است که به انجام بسیاری از عملکردهای حیاتی کمک می‌کند، از جمله انتقال اکسیژن به بافت‌ها و تولید انرژی. یکی از مهم‌ترین پروتئین‌های بدن که نقش مهمی در ذخیره و آزادسازی آهن دارد، فریتین است. آزمایش فریتین به پزشکان کمک می‌کند تا سطح ذخیره آهن بدن را ارزیابی کرده و از این طریق به تشخیص دقیق‌تری از وضعیت سلامتی افراد برسند. در این مقاله به بررسی دقیق آزمایش Ferritin ، کاربردهای آن، میزان نرمال فریتین و نحوه تفسیر نتایج آزمایش خواهیم پرداخت.

فریتین چیست و چه نقشی در بدن دارد؟

فریتین یک پروتئین است که وظیفه‌ی ذخیره‌سازی آهن در بدن را بر عهده دارد و نقشی حیاتی در تنظیم میزان آهن در بدن ایفا می‌کند. این پروتئین عمدتاً در کبد، طحال، مغز استخوان و سایر بافت‌ها یافت می‌شود و به شکل ذرات کوچک به ذخیره و آزادسازی آهن از بدن کمک می‌کند. هر فریتین قادر است مقادیر زیادی آهن را در خود نگه دارد، به‌طوری‌که در شرایط نیاز بدن، آهن ذخیره‌شده به تدریج آزاد می‌شود.

نقش فریتین در بدن بسیار اهمیت دارد، چرا که آهن برای تولید هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون ضروری است. هموگلوبین پروتئینی است که مسئول حمل اکسیژن به تمام سلول‌های بدن است. بدون وجود مقدار کافی آهن در بدن، تولید هموگلوبین کاهش می‌یابد و ممکن است فرد دچار کمبود آهن شود که به کم‌خونی منجر می‌شود.

علاوه بر این، فریتین نقش مهمی در محافظت از بدن در برابر سمیت آهن نیز دارد. آهن اضافی می‌تواند برای بدن مضر باشد، زیرا به‌راحتی با سایر مولکول‌ها واکنش می‌دهد و رادیکال‌های آزاد تولید می‌کند که به سلول‌ها و بافت‌ها آسیب می‌زند. فریتین به عنوان یک نگهدارنده کنترل‌شده برای آهن عمل می‌کند تا از تجمع بیش از حد آن جلوگیری کند و بدین ترتیب از آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از آن پیشگیری کند.

به‌طور کلی، سطح فریتین در خون می‌تواند به‌عنوان یک نشانگر برای وضعیت ذخیره‌سازی آهن در بدن استفاده شود. پایین بودن سطح فریتین معمولاً به‌عنوان نشانه‌ای از کمبود آهن یا فقر آهن محسوب می‌شود، در حالی که سطح بالای ممکن است نشان‌دهنده‌ی مشکلاتی مانند التهاب مزمن، بیماری‌های کبدی یا اختلالات متابولیک دیگر باشد.

آزمایش فریتین چیست؟

آزمایش Ferritin یکی از آزمایش‌های خونی است که برای اندازه‌گیری سطح فریتین در بدن انجام می‌شود. فریتین یک پروتئین مهم در بدن است که مسئول ذخیره‌سازی و تنظیم آهن در بدن است. در واقع، فریتین بیشتر آهن بدن را در خود ذخیره می‌کند و از آن برای تأمین آهن مورد نیاز بدن در مواقع ضروری استفاده می‌کند. بنابراین، سطح فریتین در خون می‌تواند شاخصی از میزان ذخایر آهن بدن باشد. آزمایش Ferritin به طور خاص برای تشخیص مشکلات مرتبط با آهن، از جمله کمبود آهن یا اضافه بار آهن، استفاده می‌شود.

آزمایش فریتین به چه منظور انجام می‌شود؟

✅ بررسی کمبود آهن (کم‌خونی فقر آهن): اگر فرد دچار ضعف، خستگی، سرگیجه، رنگ‌پریدگی، ریزش مو، تپش قلب و سایر علائم کم‌خونی باشد، پزشک ممکن است آزمایش فریتین را درخواست کند.  –

✅ بررسی اضافه بودن آهن (هموکروماتوز): سطح بالای فریتین می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌هایی باشد که باعث تجمع بیش از حد آهن در بدن می‌شوند، مانند هموکروماتوز که می‌تواند به کبد، قلب و سایر اندام‌ها آسیب برساند.

✅ بررسی التهاب و بیماری‌های مزمن: فریتین یک پروتئین فاز حاد است و در شرایط التهابی مانند عفونت‌ها، بیماری‌های خودایمنی، سرطان و بیماری‌های کبدی افزایش می‌یابد.

✅ بررسی سلامت کبد: از آنجا که فریتین در کبد ذخیره می‌شود، سطح غیرطبیعی آن ممکن است نشانه‌ای از مشکلات کبدی مانند کبد چرب، سیروز و هپاتیت باشد.

✅ بررسی مشکلات مغز استخوان و برخی سرطان‌ها: برخی انواع سرطان مانند لوسمی (سرطان خون) و لنفوم می‌توانند سطح فریتین را افزایش دهند.

مقدار طبیعی فریتین در بدن چقدر است؟

مقدار طبیعی فریتین در خون بسته به جنسیت و سن فرد متفاوت است.

میزان نرمال ferritin در زنان بین ۲۴ تا ۳۰۷ نانوگرم در میلی‌لیتر گزارش شده است. این مقدار بسته به شرایط بدنی و وضعیت سلامت فرد ممکن است متفاوت باشد.

سطح فریتین در مردان معمولاً بین ۲۴ تا ۳۳۶ نانوگرم در میلی‌لیتر قرار دارد.

میزان فریتین در زنان یائسه نسبت به زنان پیش از یائسگی بالاتر است. تحقیقات نشان داده که تنها ۱۷.۸ درصد از زنان قبل از یائسگی سطح فریتین بالاتر از ۵۰ میکروگرم در لیتر دارند، در حالی که این مقدار در زنان یائسه به ۵۵.۲ درصد می‌رسد.

مقدار فریتین در کودکان بسته به سن متفاوت است:

• نوزادان: ۲۵ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر
• یک ماهگی: ۲۰۰ تا ۶۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر
• ۲ تا ۵ ماهگی: ۵۰ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی‌لیتر
• ۶ ماه تا ۱۵ سال: ۷ تا ۱۴۰ نانوگرم در میلی‌لیتر

نحوه انجام آزمایش Ferritin

• آمادگی :

  • معمولاً نیازی به ناشتا بودن برای آزمایش Ferritin نیست.
  • اگر داروی خاصی مصرف می کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا برخی داروها می توانند بر نتایج آزمایش فریتین تأثیر بگذارند.

• خونگیری:

  • یک تکنسین آزمایشگاه، ابتدا محل مناسب برای خونگیری را پیدا می کند (معمولاً در بازو).
  • سپس با استفاده از یک سوزن کوچک، مقدار کمی خون از ورید شما می گیرد.
  • ممکن است در محل خونگیری کمی احساس سوزش یا درد داشته باشید که طبیعی است.

• ارسال نمونه:

  • نمونه خون گرفته شده به آزمایشگاه فرستاده می شود تا توسط متخصصین بررسی شود.

• دریافت نتایج:

  • نتایج آزمایش فریتین معمولاً طی چند روز آماده می شود و به پزشک شما ارسال می شود.

• تفسیر نتایج :

  • پزشک شما با توجه به سابقه پزشکی، علائم و سایر نتایج آزمایشگاهی شما، نتایج آزمایش Ferritin را تفسیر می کند.

نحوه تفسیر آزمایش فریتین خون

مقدار ferritin در آزمایش خون می‌تواند اطلاعات مهمی درباره سلامت فرد ارائه دهد و تفسیر آزمایش Ferritin نیاز به توجه به محدوده‌های طبیعی و شرایط فردی دارد.

سطح نرمال فریتین بسته به جنسیت، سن و روش آزمایش متغیر است. در بسیاری از موارد، کاهش آن می‌تواند نشانه کمبود آهن باشد که ممکن است ناشی از رژیم غذایی نامناسب، خونریزی‌های مزمن یا مشکلات جذب آهن باشد. این وضعیت اغلب با علائمی مانند خستگی، رنگ‌پریدگی و ضعف همراه است. در چنین شرایطی، پزشک معمولاً مصرف مکمل‌های آهن یا تغییر در رژیم غذایی را توصیه می‌کند.

از آنجا که عوامل مختلفی بر سطح فریتین تأثیر می‌گذارند، تفسیر نتیجه آزمایش Ferritin باید همراه با بررسی سایر آزمایش‌های خون، تاریخچه پزشکی و علائم فرد انجام شود. در صورتی که مقدار آن خارج از محدوده طبیعی باشد، مراجعه به پزشک برای تشخیص علت و انجام اقدامات لازم توصیه می‌شود.

فریتین بالا نشان‌دهنده چیست؟

بالا بودن فریتین خون نشانه چیست ؟ این سوال معمولاً برای افرادی که در آزمایش Ferritin سطح فریتین بالا مشاهده کرده‌اند، پیش می‌آید.

فریتین بالا می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلات مختلف در بدن باشد. این پروتئین که وظیفه ذخیره آهن را در بدن بر عهده دارد، زمانی که سطح آن افزایش می‌یابد، می‌تواند به مشکلاتی مانند بیماری‌های کبدی، اختلالات متابولیک، یا التهابات مزمن اشاره داشته باشد. علاوه بر این، فریتین بالا ممکن است به علت تجمع بیش از حد آهن در بدن باشد که می‌تواند به آسیب به اندام‌های مختلف منجر شود.

از طرفی، فریتین بالا می‌تواند در برخی مواقع به عنوان یک نشانگر برای سرطان نیز در نظر گرفته شود. سرطان‌هایی مانند سرطان کبد و برخی از سرطان‌های خون می‌توانند موجب افزایش سطح فریتین در بدن شوند. این افزایش ممکن است به دلیل واکنش‌های التهابی بدن در پاسخ به سرطان یا تولید فریتین توسط تومورها باشد. بنابراین، فریتین بالا و سرطان ممکن است با یکدیگر مرتبط باشند و در صورت مشاهده چنین سطحی از فریتین، پزشکان باید به دقت بررسی کنند که آیا این افزایش ناشی از وجود سرطان یا علل دیگری است.

سطح بالای فریتین در خون معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:

1. بارگذاری آهن: افزایش سطح فریتین ممکن است نشان‌دهنده تجمع بیش از حد آهن در بدن باشد. این وضعیت می‌تواند به بیماری‌هایی مانند هموکروماتوز (اضافه‌بار آهن) منجر شود.
2. التهاب: فریتین به عنوان یک نشانگر التهاب در بدن عمل می‌کند. سطح بالای فریتین می‌تواند در نتیجه بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا بیماری‌های التهابی مزمن دیگر باشد.
3. عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها می‌توانند موجب افزایش سطح فریتین شوند.
4. بیماری‌های کبدی: مشکلات کبدی مانند هپاتیت یا سیروز می‌توانند باعث افزایش فریتین شوند.
5. سرطان‌ها: برخی انواع سرطان‌ها، مانند لوسمی و لنفوم، می‌توانند موجب افزایش سطح فریتین شوند.

برای تشخیص دقیق علت فریتین بالا، بررسی‌های بیشتری مانند آزمایش خون، سونوگرافی کبد، یا تست‌های دیگر ممکن است نیاز باشد.

 

فریتین پایین به چه معناست؟

پایین بودن فریتین می‌تواند نشانه‌ای از کمبود آهن در بدن باشد. فریتین پروتئینی است که آهن را در بدن ذخیره می‌کند، بنابراین سطح پایین آن می‌تواند به این معنا باشد که ذخایر آهن بدن شما کم است.

علل پایین بودن فریتین:

• کمبود آهن در رژیم غذایی: مصرف ناکافی غذاهای حاوی آهن می‌تواند منجر به کمبود آهن و در نتیجه پایین آمدن فریتین شود.
• خونریزی: از دست دادن خون، مانند خونریزی قاعدگی شدید، خونریزی گوارشی یا اهدای خون مکرر، می‌تواند باعث کاهش ذخایر آهن و فریتین شود.
• مشکلات جذب آهن: برخی از بیماری‌ها مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده می‌توانند مانع از جذب آهن به درستی در بدن شوند.
• بارداری: در دوران بارداری، بدن به آهن بیشتری برای رشد جنین نیاز دارد، که می‌تواند منجر به کاهش سطح فریتین شود.

علائم پایین بودن فریتین:

• خستگی و ضعف: کمبود آهن می‌تواند باعث خستگی و ضعف عمومی بدن شود.
• تنگی نفس: کمبود آهن می‌تواند منجر به کاهش تولید گلبول‌های قرمز و در نتیجه تنگی نفس شود.
• سرگیجه: کمبود آهن می‌تواند باعث سرگیجه و احساس سبکی در سر شود.
• پوست رنگ پریده: کمبود آهن می‌تواند باعث رنگ پریدگی پوست شود.
• سردی دست و پا: کمبود آهن می‌تواند باعث سردی دست و پا شود.
• شکنندگی ناخن‌ها: کمبود آهن می‌تواند باعث شکنندگی ناخن‌ها شود.
• ریزش مو: کمبود آهن می‌تواند باعث ریزش مو شود.

 

آیا کمبود فریتین خطرناک است؟

بله، در صورتی که کمبود فریتین ادامه‌دار و شدید باشد، می‌تواند پیامدهای جدی‌تری داشته باشد. اگر ذخیره آهن بدن بسیار پایین بیاید، ممکن است فرد به کم خونی فقر آهن دچار شود. این وضعیت می‌تواند مشکلاتی مانند تنگی نفس، سرگیجه، ضربان قلب نامنظم و حتی مشکلات قلبی را به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی، درمان فوری و تجویز مکمل‌های آهن برای جبران کمبود فریتین ضروری است.

کمبود شدید فریتین می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. در صورتی که سطح فریتین کمتر از ۱۰ نانوگرم باشد، فرد ممکن است دچار کم‌خونی فقر آهن شود که می‌تواند به علائم جدی مانند خستگی شدید، ضعف، و تنگی نفس منجر شود. درمان سریع و مناسب در این موارد بسیار حیاتی است.

چه غذاهایی فریتین خون را بالا میبرند ؟

فریتین پروتئینی است که آهن را در بدن ذخیره می‌کند و سطح آن نشان دهنده میزان آهن ذخیره شده در بدن است. برای افزایش فریتین خون، مصرف غذاهای غنی از آهن و همچنین غذاهایی که به جذب آهن کمک می‌کنند، توصیه می‌شود.

غذاهای غنی از آهن

• گوشت قرمز: گوشت قرمز یکی از بهترین منابع آهن است و به راحتی توسط بدن جذب می‌شود.
• جگر: جگر گاو و گوسفند نیز سرشار از آهن است.
• مرغ و بوقلمون: گوشت مرغ و بوقلمون نیز حاوی آهن است، اما میزان آن کمتر از گوشت قرمز است.
• ماهی: برخی از ماهی‌ها مانند ماهی تن و سالمون نیز حاوی آهن هستند.
• تخم مرغ: تخم مرغ نیز منبع خوبی از آهن است.
• حبوبات: لوبیا، عدس، نخود و سایر حبوبات نیز حاوی آهن هستند.
• سبزیجات برگ سبز: اسفناج، کلم بروکلی و سایر سبزیجات برگ سبز تیره نیز حاوی آهن هستند.
• میوه‌های خشک: زردآلو خشک، کشمش و سایر میوه‌های خشک نیز حاوی آهن هستند.
• آجیل و دانه‌ها: بادام، گردو، تخمه کدو و سایر آجیل و دانه‌ها نیز حاوی آهن هستند.

غذاهایی که به جذب آهن کمک می‌کنند

• ویتامین C: مصرف غذاهای حاوی ویتامین C مانند پرتقال، لیمو، فلفل دلمه‌ای و توت فرنگی به جذب آهن از غذاها کمک می‌کند.
• اسید فولیک: اسید فولیک نیز به جذب آهن کمک می‌کند و در سبزیجات برگ سبز، حبوبات و غلات غنی شده یافت می‌شود.

 

چگونه سطح فریتین خود را کنترل کنیم؟

برای کنترل سطح فریتین بدن، علاوه بر توجه به رژیم غذایی، مصرف مکمل‌های آهن و مراقبت‌های پزشکی می‌تواند مفید باشد. در صورتی که سطح فریتین بالا یا پایین باشد، پزشک ممکن است توصیه‌هایی برای تنظیم آن به شما ارائه دهد. همچنین، نظارت منظم بر نتایج آزمایش Ferritin می‌تواند به شناسایی مشکلات احتمالی در مراحل اولیه کمک کند.

برای کنترل سطح فریتین بدن و اطمینان از سلامت کلی، بهترین روش استفاده از خدمات پیشرفته مراکز تخصصی است که با استفاده از تکنولوژی‌های نوین، آنالیز دقیقی از وضعیت بدن ارائه می‌دهند. یکی از این مراکز معتبر، مجموعه چکاپ سلامت است که با بهره‌گیری از دستگاه پیشرفته BIT، بررسی جامع و دقیقی از وضعیت سلامت بدن شما انجام می‌دهد. این دستگاه از جدیدترین تکنولوژی‌های روز دنیا برای ارزیابی تمام ارگان‌ها و سیستم‌های بدن استفاده می‌کند و قادر است حتی سلامت روان شما را در سطح سلولی مورد بررسی قرار دهد.

یکی از ویژگی‌های برجسته دستگاه BIT این است که می‌تواند اختلالات مختلف در بدن را به‌طور دقیق شناسایی کند، از جمله بررسی سطح فریتین خون که نقش حیاتی در ذخیره آهن بدن دارد. اگر سطح فریتین در بدن شما دچار اختلال باشد، ممکن است مشکلاتی همچون کم‌خونی یا اختلالات ذخیره آهن ایجاد شود که نیاز به بررسی دقیق دارد.

در مجموعه چکاپ سلامت، پزشکان متخصص مانند دکتر حسین رضائیان و دکتر مریم اجله که دوره‌های تخصصی دستگاه BIT را در آلمان گذرانده‌اند، به‌دقت وضعیت سلامتی شما را بررسی می‌کنند. علاوه بر آن، توجه ویژه‌ای به شکایات و مشکلات خاص شما دارند و در صورت نیاز، بر روی سطح فریتین بدن شما تمرکز خواهند کرد. با استفاده از این چکاپ جامع، می‌توانید تمام فاکتورهای سلامت خود را به‌طور کامل بررسی کنید و در صورت نیاز، برنامه درمانی یا مشاوره‌های خاصی دریافت نمایید.

چطور نوبت بگیرم؟

برای رزرو نوبت در مجموعه چکاپ سلامت، کافی است بر روی دکمه “رزرو نوبت” که در وسط صفحه اصلی وبسایت قرار دارد کلیک کنید. با این کار، زمان‌های خالی نوبت‌ها برای شما به نمایش در می‌آید و می‌توانید روند رزرو نوبت را در سریع‌ترین زمان ممکن تکمیل کنید. اولین نوبت خالی برای شما پس از مشاهده جدول زمانی در دسترس خواهد بود.